Eski Yunan Latin Edebiyati
ESKİ YUNAN VE LATİN EDEBİYATI:
Batı edebiyatının kaynağı Eski Yunan ve Latin edebiyatlarıdır. M.Ö.9. yüzyıldan M.Ö. 2. yüzyıla kadar süren Eski Yunan edebiyatının ana kaynağı da Homeros�un İlyada ve Odise destanlarıdır.
Eski Yunan edebiyatı didaktik türde HESİODOS; lirik türde SAPHO, PİNDAROS; fabl türünde AİSOPOS gibi şairleri yetiştirdikten sonra M.Ö.5. yüzyılda �altın çağı�nı yaşamıştır. Bu devrin önemli sanatçıları şunlardır:
Tragedya�da: AİSKHYLOS (Agamemnon), SOPHOKLES (Kral Oidipus, Elektra), EURİPİDES (Andromak, Elektra)
Komedya�da: ARİSTOPHANES, MENANDROS
Hitabet alanında: DEMOSTHENES
Felsefe alanında: SOKRATES, EFLATUN, ARİSTOTELES
Tarih alanında: HERODOTOS
M.Ö. 2.yüzyıldan sonra Eski Yunan edebiyatı yerini Latin edebiyatına bırakır. Latin edebiyatı Eski Yunan kültür ve sanatının etkisinde gelişen bir edebiyattır. Bu dönemin önemli sanatçıları şunlardır:
Tragedya�da: ENNİUS
Komedya�da: PLAUTUS, TERENTİUS
Şiirde: HORATİUS (Lirik şair), OVİDİUS (Lirik şair), VERGİLİUS (Destan şairi)
Hitabet alanında: ÇİÇERO (Nutuklar)
Felsefe alanında: SENECA
Tarih alanında: TACİTES
Eski Yunan ve Latin edebiyatlarının mitoloji ile süslenmiş ürünlerinde doğa güzellikleriyle birlikte �gerçek insanı� buluruz. Bu ürünlerde insanların sevgileri, acıları, yiğitlikleri, kinleri.....yer alır. Bu sevgiler, yiğitlikler, kinler ve acılar da �yazgılarında� dönüp dolaşarak �İNSANCILIK� (Hümanizm) ve �ERDEMLİ OLMA� düşüncesinde birleşirler.
5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğunun yıkılmasından sonra, Avrupa�da, 11.yüzyıla kadar sanat ve kültür alanında �öbür dünya� düşüncesinin egemen olduğu ölü bir dönem başlamıştır.
11.yüzyıldan sonra kilise ve din görüşünü her şeyin üstünde tutan , kişinin yaşam ve düşünce özgürlüğünü kısıtlayan, edebiyatta ve sanatta �öbür dünya� düşüncesini egemen kılan �ORTA ÇAĞ� başlar. Bu çağda görülen doğa ve dinle ilgili yiğitlik öyküleri, halk ozanlarının aşk ve yiğitlik konularında söyledikleri �BALATLAR� ve ulusal destanlar dönemin başlıca edebiyat verimleri arasındadır. Orta çağın büyük ozanı Rönesans�ın da hazırlayıcılarından olan ve �İlahi Komedya� adlı eseriyle tanınan DANTE�dir.
Batı edebiyatında yenileşme, bilim ve sanatta �YENİDEN DOĞUŞ� anlamına gelen �RÖNESANS�la başlar (14.yüzyılın sonu, 15. ve 16. yüzyıllar).
Rönesans�la halk ve devlet ilişkileri yeniden düzenlenmiş, kralların ve derebeylerin dine dayalı sınırsız güçleri kırılmış, kişinin insance ve özgür yaşama isteği gerçekleşme yoluna girmiştir. Böylece uluslar edebiyatla, bu gerçeklere dayanan �insanca� düşünceleri yayarak, kilise dili olan Latince�nin yerine kendi ulusal dilleri ile güçlü yapıtlar ortaya koymaya başlamışlardır. Bu dönemin ünlü sanatçıları şunlardır:
Şiirde: RONSARD
Romanda: RABELAİS, CERVANTES (Don Kişot)
Deneme alanında: MONTAIGNE, BACON
Tiyatro alanında: SHAKESPEARE [Hamlet, Macbeth, Othello, Kral Lear, Romeo ve Juliet (Dramları), Venedik Taciri, Hırçın Kız, Yanlışlıklar Komedyası.......(Komedileri)]
Rönesans, 17.yüzyılın ortalarına doğru �Klasisizm� akımının doğmasına yol açmış, böylece Batı Edebiyatı birbirine tepki olarak ortaya çıkan akımların etkisinde 20. yüzyıla kadar gelişimini sürdürmüştür.
